Pięć wielkich elementów

Twoje ciało jako mikrokosmos

Ajurweda to system medyczny, który w 1979 r został uznany przez Międzynarodową Organizację Zdrowia (WHO) za jedną z form medycyny tradycyjnej, która może być pomocna w krajach szybko rozwijających się. Głównie ze względu na swoje całościowe podejście do człowieka. Więcej o samym podejściu i historii Ayurvedy pisałam we wcześniejszym poście.

Jeśli czytasz ten tekst to całkiem prawdopodobnie chcesz wprowadzić jakąś zmianę w swoim życiu, poszukujesz sposobu, wiedzy jak zadbać, zaopiekować się sobą kompleksowo. Jeśli właśnie tak jest to dobrze trafiłeś! Uczę się i wdrażam Ajurwedę od ponad 6 lat i zdumiona jestem swoją przemianą fizyczną ale przede wszystkim mentalną na przestrzeni tych kilku lat właśnie dzięki Ajurwedzie. Jeśli chcesz przeczytać więcej o mojej historii zapraszam tutaj. Tymczasem w tym poście chcę przedstawić jedną z podstawowych koncepcji Ayurvedy – koncepcji pięciu wielkich elementów.

Rozpoczynając swoją drogę z Ajurwedą nie sposób jest zrozumieć jej bez przyswojenia koncepcji CIAŁA JAKO MIKROKOSMOSU. To jedna z podstawowych koncepcji Ajurwedy.

Mówi ona o tym, że tak samo jak świat zbudowany jest z miliardów elementów, istot ożywionych i nieożywionych, praw zachodzących między nimi, które niby są niezależnymi jednostkami ale tak naprawdę jedno wynika z drugiego tak samo nasze ciało, mikroorganizmy które w nim żyją, reakcje które w nim zachodzą są odzwierciedleniem świata zewnętrznego.
Każdy z nas ludzi – ma indywidualne życie jednak nikt z nas nie jest na tyle wolny aby żyć niezależnie od całości. W naturze możemy wyróżnić pięć wielkich elementów, które stale ze sobą współdziałają, transformując swoją energię, popychając ją do przodu, utrzymując w naturze obieg, ciągły ruch.
Bardziej poprawnie relacje między tymi elementami można nazwać jako stany egzystencji materialnej.

Pięć wielkich elementów to:

Ziemia, woda, ogień, powietrze i przestrzeń.

Poszczególne układy naszego ciała są przypisane właśnie powyższym elementom, ze względu na cechy charakterystyczne.

Trzy dosze

Pięć wielkich elementów jest transformowane w ciele przy pomocy TRZECH SIŁ tzw DOSZ, które zawierają cechy charakterystyczne tych elementów. Możemy wyróżnić: WATA, PITTA, KAPHA. Słowo “dosza” tłumaczymy jako to co ulega zaburzeniu. Kiedy dochodzi do zaburzenia pomiędzy tymi siłami organizm jest w nierównowadze i zaczyna chorować.

WATA- RUCH, SUCHOŚĆ, CHROPOWATOŚĆ, NIEREGULARNOŚĆ

Wata – zawiera w sobie element powietrza i przestrzeni. Jest uznana jako energia kinetyczna czyli związana z ruchem. Przypisujemy ją układowi nerwowemu, gdyż on kontroluje wszystkie ruchy w ciele.
Odpowiada mi za takie procesy jak:

• Dostarczanie składników odżywczych do komórek
• Usuwanie produktów przemiany materii
• Przeżuwanie i połykanie pokarmu
• Przyswajanie składników odżywczych (ukł trawienny)
• Wydobywanie z pamięci informacji w celu porównywania ich z nowymi danymi (ukł nerwowy)

Powietrze w naturze może poruszać się swobodnie tylko wtedy gdy nie natrafi na przeszkodę. Jest mobilne dąży do ekspansji i do tego by usunąć przeszkodę, jest nie do zatrzymania jeśli tylko nie jest ograniczone przestrzenią. Jeśli zbytnio się nasili jest w stanie zniszczyć wszystkie ograniczenia. Jest nieregularne, nieprzewidywalne, wysusza, ochładza, powoduje chropowacenie.
Przestrzeń – jest całkowicie nieruchoma. Oddziałuje na inne elementy wyznaczając im granice. W ciele przejawia się we wszystkim co jest w środku puste czyli kości, płuca, pęcherz moczowy itp.

KAPHA – CIĘŻKOŚĆ, LEPKOŚĆ, POWOLNOŚĆ, STABILNOŚĆ

Kapha– zawiera w sobie element wody i ziemi. Jest nazywana energią potencjalną, odpowiada za stabilność i nawilżenie ciałą. W ciele ukazuje się w tkankach i zbędnych produktach przemiany materii. Nadmiar kaphy najczęściej objawia się w postaci śluzu. To nie śluz tylko siła która prowadzi do powstania śluzu.

Obszary w których działa kapha:

• Kontroluje strukturę komórkową
• Kontroluje wydzielanie substancji, które nawilżą i chronią narządy trawienne.
• Zapewnia stabilność niezbędną do tego aby umysł pojął określoną myśl
• Śluz chroni wyściółkę jelit
• Maziówka chroni i nawilża stawy
• Płyn mózgowo rdzeniowy- ochrania i odżywia mózg i rdzeń kręgowy.

Ziemia- żywioł ten przejawia się w naszym cele we wszystkim co jest stałe. Woda – przejawia się we wszystkim co w naszym ciele płynie. Kapha to siła która łączy ze sobą te dwa żywioły, które w gruncie rzeczy nie są ze sobą pokrewne. Jeśli wsypiesz piasek do wody to opadnie na dół, nie wchodząc w żadną reakcję z wodą. Dopiero gdy użyjesz siły i zaczniesz mieszać, żywioły te wiążą się ze sobą w odpowiedni sposób. Utrzymanie właśnie takiego stanu nazywamy Kapha. Siła, która dba o to aby żywioł ziemi i żywioł wody wiązały się ze sobą i pozostawały w satysfakcjonującej równowadze.

Przykładem braku równowagi tych żywiołów to kamienie w woreczku żółciowym czy nerkach – woda wysycha tak bardzo że jej przepływ zostaje zaburzony i żywioł ziemi zagęszcza się.

Nadmiar żywiołu wody i niedobór żywiołu ziemi objawia się w przypadku obrzęków.

Kapha posiada wszystkie cechy śluzu. Jest zawiesista, ciężka , zimna, mętna, gęsta, gładka, lepka, powolna.

PITTA- GORĄCO, INTENSYWNOŚĆ, TRANSFORMACJA

Pitta– zawiera w sobie element ognia i wody. Jej zadaniem jest utrzymywać równowagę pomiędzy energią kinetyczną a potencjalną. Odpowiada za wszystkie procesy w ciele związane z trawieniem lub “gotowaniem”. Układ hormonalny i enzymatyczny to główne strefy działania pitta. Pitta to nie żółć tylko siła która przyczynia się do powstanie żółci.

• odpowiada z a przetwarzanie nowych informacji i wyciąganie wniosków
• przekształcanie myśli do postaci teorii w umyśle
• trawi pokarm

Ogień i woda są to żywioły przeciwstawne. Kiedy próbuje się je ze sobą połączyć zawsze jeden z żywiołów dominuje. Zbyt silny ogień doprowadza do gotowania się wody i parowania. Jednak nawet gotująca się woda może zadusić ogień jeśli pary będzie zbyt dużo. Wszystkie formy ognia w ciele są zawieszone w wodzie. Dlatego zadaniem pitta jest pilnowanie by oba żywioły współpracowały ze sobą. Przykładem jest kwas solny w żołądku. Jeśli żywioł ognia będzie dominował doprowadzi do wypalenia śluzówki żołądka i powstania wrzodów. Jeśli woda będzie zbyt duża przytłumi ogień trawienny doprowadzając do niestrawności.
Pitta podobnie jak ogień jest oleista, gorąca, intensywna, jasna, niestabilna i płynna. NIestabilności i płynność jest charakterystyczne dla ognia zawartego w wodzie. Ma energię trawienia i transformacji.

 

Wata, pitta i kapha wspólnie są nieodzowne do życia. Utrzymanie ich w odpowiedniej równowadze jest sposobem na długie i zdrowe życie. Kolejne posty będą dotyczyć prakriti -czyli pierwotnej, indywidualnej natury każdego człowieka- nierozerwalnie związaną z doszami.